1. Financiële beschouwingen

Toelichting op de verschillen
Hieronder volgt een toelichting op de technische verschillen tussen de gepresenteerde meerjarensaldi uit de begroting 2024 en de perspectiefnota 2024. De opgenomen verschillen geven een beeld van de effecten als gevolg van de kaders uit de perspectiefnota 2024 waarmee de begroting 2024 is opgebouwd en zijn daarnaast gevolgtrekkingen van het zo goed mogelijk reëel ramen van verwachte uitgaven en inkomsten vanaf 2024. Geconstateerde effecten worden los van elkaar gepresenteerd, maar moeten ook in samenhang met elkaar gezien worden. Het effect van de prijscompensatie volgens de kaders 2024 geldt bijvoorbeeld voor alle prijsgevoelige uitgaven in de begroting. Deze worden elders in de begroting voor enkele taakvelden weer verrekend, doordat er een hek omheen staat (reserve sociaal domein) of doordat er tarieven tegenover staan (afvalverwerking en riolering).

Personeel
De afwijking op de salarislasten is voornamelijk een gevolg van reguliere actualisatie van de nieuwe personeelsbegroting. Alle jaren laten een voordeel zien. In de eerste plaats komt dit vooral door een herstelde meerjarenraming (vanaf 2026) van de personeelsstaat. Daarnaast is de raming, ten gunste van de personeelsbegroting, voor de detacheringsvergoedingen vanuit de samenwerking Noord- en Midden-Drenthe (NMD) ten opzichte van de gewijzigde personeelsbegroting 2023 verhoogd. Ten slotte zijn de ramingen van de salarislasten van het voormalige personeel verlaagd. Dit wordt onder meer veroorzaakt door de gewijzigde raming van het risico op wachtgeld voor af te treden wethouders, gezien de feitelijke situatie van wachtgeld voor afgetreden wethouders. De effecten zijn samengevat in onderstaande tabel.

De structurele cao-effecten uit de eerste trimesterrapportage 2023 zijn al verwerkt in het saldo van de perspectiefnota 2024 en komen daarom niet opnieuw terug in deze verschillenanalyse.

Prijscompensatie kaders 2024
In de meerjarenbegroting 2023 werd uitgegaan van een inflatiecorrectie voor 2024 van 3% en voor de jaren daarna van 2%. In de kaders voor 2024 is de verwachte correctie voor 2024 gehandhaafd op 3% en voor de jaren daarna bijgesteld van 2% naar 3%.

Gas en elektra
De nog vast te leggen tarieven gas en elektra zijn fors hoger in 2024 in vergelijking met de vastgelegde tarieven in 2023. Daarnaast verwachten we een stijging van de netwerkkosten in 2024.

Treasury
Het nadeel op het onderdeel Treasury wordt voornamelijk veroorzaakt door de nog steeds stijgende rentes op toekomstig aan te trekken langlopende geldleningen.

Sociaal domein
Voor het sociaal domein is voor 2024 in de verschillenanalyse een nadeel opgenomen van € 2.308.000. Dit is het totaal van de gewijzigde uitgaven en inkomsten ten opzichte van 2023 en de toevoeging aan de reserve sociaal domein van het berekende overschot in 2024 van € 1.080.000. Samen met deze dotatie aan de reserve en de middelen uit het gemeentefonds zijn de begrote uitgaven en inkomsten in 2024 in evenwicht. Het overschot is mede ontstaan door de in de meicirculaire 2023 aangekondigde aanvullende middelen voor jeugd. Voor de jaren 2025 tot en met 2027 is ook te zien dat per saldo de uitgaven en inkomsten een nadeel opleveren. Voor 2025 geldt echter nog een overschot binnen de gehele begroting sociaal domein van € 1.754.000, mede doordat ook voor 2025 aanvullende middelen jeugd zijn aangekondigd. Voor beide jaren zijn deze aanvullende middelen al in het saldo van de perspectiefnota 2024 verwerkt. Voor 2026 geldt binnen de gehele begroting sociaal domein een tekort van € 860.000 en voor 2027 een tekort van € 686.000. In meerjarenperspectief is het niet toegestaan de reserve sociaal domein in te zetten om een eventueel tekort aan te vullen.

Investeringen
De jaarlijkse kapitaallasten zijn, op basis van de al vastgestelde investeringsbudgetten en de in de afgelopen meerjarenbegrotingen vanaf 2024 aangekondigde investeringen, in de begroting geactualiseerd.

Onroerendezaakbelastingen
De begrote inkomst uit de onroerendezaakbelastingen laat een positief effect zien doordat het werkelijke totaal aan WOZ-waarden in 2023 hoger is dan vooraf was begroot.

Grondexploitaties
De verschillen in de verwachte uitgaven en inkomsten bij de grondexploitaties, inclusief uren van het personeel en het doorbelasten van de rente, wordt geneutraliseerd in de begroting door het opnemen van een raming van een verlaging of een verhoging van de toekomstige boekwaarde van een grondexploitatie. Per saldo leidt dit voor alle jaren tot een nadeel.

Afvalverwerking en riolering
De inkomsten en uitgaven voor afvalverwerking en riolering zijn voor alle jaren in de begroting in evenwicht. Na het verwerken van de kaders uit de perspectiefnota 2024, de kapitaallasten en de doorbelaste uren van personeel zorgen begrote onttrekkingen uit de voorzieningen afvalverwerking en riolering voor evenwicht binnen de begroting van beide onderdelen. Het opgenomen voordeel in de verschillenanalyse laat het effect zien op het startsaldo dat na de inzet van beide voorzieningen optreedt.

Leges Burgerzaken
De toename van de leges Burgerzaken komt enerzijds doordat er voor het reizen naar Engeland een paspoort benodigd is en hierdoor extra paspoorten aangevraagd worden en anderzijds doordat de tarieven voor paspoorten zijn verhoogd.

Budget Ekkelkamp (grondstoffencentrum)
De uitzetting van de begroting ontstaat door het in gebruik nemen van de nieuwe gemeentewerf en grondstoffencentrum. Te zijner tijd vervallen de lasten van de werkplaatsen 1e Energieweg 10 en Overslagweg 3 in Roden en de werkplaats Peize en Norg.

Jaarlijkse bijdrage aan Sporthuis Peize
Vrijwilligers van de Voetbalvereniging Peize en professionele horecamedewerkers gaan de kantine en ontmoetingsruimte in Sporthuis Peize beheren. De voetbalvereniging neemt de professionele horecamedewerkers in dienst, want zij heeft te weinig vrijwilligers om de ontmoetingsruimte de hele week te openen. De professionele horecamedewerkers gaan ook werkzaamheden doen in de aangrenzende sporthal zoals schoonmaken en toezicht houden. Wij betalen de voetbalvereniging hiervoor een bijdrage per jaar.

Huurinkomsten gemeentelijk gebouw
De voormalige school De Haven levert al enge tijd geen huurinkomsten op.

HRM-applicatie
Vanaf 1 januari 2024 wordt de nieuwe HRM-applicatie in gebruik genomen. Dit levert een jaarlijkse besparing van de kosten op.

Verzekeringen
De verwachte verzekeringspremies voor 2024 zijn geactualiseerd en de budgetten zijn hierop aangepast.